چه زمانی، چرا و چگونه کودک را به شیر خوردن در لیوان عادت دهیم؟

دیدگاه کارشناسان

چه زمانی و چگونه باید شیشه شیر را از کودکم بگیرم؟ آیا یک سالگی وقت مناسبی برای این کار است؟ مطلبی که در ادامه می‌خوانید بخشی از کتاب «کلیدهای رفتار با کودک یک ساله» نوشته مگ زوبیک و ترجمه زهرا جعفری است. در این مطلب تلاش شده در عین در نظر گرفتن نیاز روانی کودکان به مکیدن شیشه شیر، توضیح داده شود که در چه شرایطی شیر خوردن بچه‌ها با شیشه برای دندان‌های آنها مضر می‌شود و اینکه در مقابل وابستگی زیاد به شیشه شیر چه باید کرد؟

بسیاری از کودکان یک ساله مایعات را از شیشه می‌نوشند. اغلب به والدین گفته می‌شود که کودکان این سن باید فقط از فنجان یا لیوان بیاشامند. در این شرایط چنانچه کودک وابسته به شیشه باشد، والدین درباره لزوم گرفتن شیشه از او سردرگم و نگران می‌شوند.

عکس: مانی 

آیا باید شیشه شیر را از کودک یک ساله گرفت؟

پیش از اینکه درباره آنچه برای فرزند شما درست است، تصمیم‌گیری کنید، باید به چگونگی استفاده او از شیشه توجه کنید. مشکل اصلی در اینجا خود شیشه شیر نیست، مایع موجود در آن است. کودک به شیشه وابستگی زیادی پیدا می‌کند، چون با غریزه قوی مکیدن متولد شده است. چون مکیدن با احساس خوشی برای او همراه است و می‌آموزد که شیشه سمبلی از آرامش است. تا هنگامی که کودک به سن یک سالگی برسد، شیشه امنیت خاطرش را تضمین می‌کند و در واقع می‌توان گفت که برای کودک یک ساله شیشه سمبلی از آرامش است.

عکس: ماهان

برای کودک یک ساله‌ای که هنوز شیر یا آب میوه را از شیشه می‌خورد، این خطر وجود دارد که عادت به شیشه موجب صدمه رسیدن به دندان‌هایش شود و والدین باید اقدامات بهداشتی را برای پیشگیری از فاسد شدن دندان‌های آنان به کار بندند. هر بار که کودک از شیشه، مایعی غیر از آب می‌آشامد، باکتریهای طبیعی موجود در دهانش با مایع مذکور ترکیب و سبب تخریب مینای دندان کودک می‌گردند.

دندان‌های نوزاد یا کودکی که در حال مکیدن شیشه، به خواب می‌رود، بیشتر در معرض این آسیب قرار داد، چون آخرین قطرات شیر، بعد از به خواب رفتن او فرو داده نمی‌شود و در پشت دندان‌ها باقی می‌ماند. این قطره‌های شیر یا آب میوه، اسید ضعیفی دارند و به سرعت لایه نازک مینای دندان تازه را تخریب می‌کنند و اگر به سرعت ترمیم نشود، دندان‌های دیگر هم فاسد و در ‌‌نهایت کودک دچار دندان درد شده و در معرض خطر عفونت قرار می‌گیرد.

برعکس، بعضی کودکان عادت دارند یک شیشه شیر را صبح بیاشامند و یک شیشه دیگر شب. آن‌ها بر طبق عادت، عمل نوشیدن را سریع انجام می‌دهند. دندان‌های این کودکان احتمالا به علت استفاده از شیشه شیر، دچار پوسیدگی نمی‌شود، چون زمان تماس دندان‌های آنان با مایع بسیار کوتاه است. اما احتمالا دندان‌های کودکانِ دیگری که به دفعات از شیشه استفاده می‌کنند یا درحال مکیدن به خواب می‌روند، بیشتر دچار آسیب دیدگی می‌شوند.

چطور وعده‌های شیر خوردن با شیشه را کاهش دهیم؟

عکس: الیاد

 آسان‌ترین راه تغییر عادت کودک این است که بدون اطلاع او، به تدریج به مایع داخل شیشه آب بیفزایید. برای این کار، ۲۵ سی سی آب را به جای ۲۵ سی سی مایع اضافه کنید. بعد از دو روز، مقدار آب را به ۵۰ سی سی افزایش داده و مقدار مایع دیگر را به ۲۵ سی سی کاهش دهید. همین‌طور میزان آب را اضافه کرده تا در ‌‌نهایت در مدت دو هفته، کودک از شیشه آب خالص بیاشامد. بعضی از اوقات، کودکان به دلیل جایگزین شدن آب به جای مایع مورد علاقه، استفاده از آن را کاملا متوقف می‌کنند. اما بعضی از کودکان به دلیل لذتی که از شیشه خوردن می‌برند، عادت خود را ترک نمی‌کنند که در این صورت هم آشامیدن آب با شیشه هیچگونه نگرانی‌ برای دندان‌ها ایجاد نمی‌کند.

گاهی والدین احساس می‌کنند اگر شیشه را کاملا از کودک بگیرند، او از آشامیدن شیر امتناع خواهد ورزید. در جواب باید گفت؛ در حقیقت شیر نیاشامیدن کودک بهتر از پوسیدن دندان‌های اوست.

اکثر کودکان اگر دارای گزینه دیگری نباشند، در‌‌نهایت به آشامیدن شیر از لیوان رضایت خواهند داد.

والدین بخاطر بسپارند، به منظور خوشمزه‌تر کردن شیر، هرگز آن را مزه دار نکنند، چون با مشکل جدیدی روبرو خواهند شد!

هنگامی که کودک به شیشه آب عادت کند، می‌توانید دوباره برای ادامه دادن شیشه به او تصمیم بگیرید. بعضی کودکان علاقه شدیدی به مکیدن دارند و اگر پستانک در اختیار نداشته باشند، انگشتشان را به جای آن می‌مکند. بعضی کودکان به پستانک به گونه‌ای وابسته‌اند که گویی پتو یا عروسک محبوب آنهاست و علاوه بر آن، نوعی احساس امنیت پیدا می‌کنند. برای برخی صرفا جنبه تشریفاتی دارد. برخی دیگر وقتی در آغوش پدر یا مادر هستند دوست دارند پستانک در دهان داشته باشند. چنانچه کودک شما به هر یک از این دلایل از شیشه استفاده می‌کند، دلیلی برای منع او از این کار وجود ندارد.

از نظر روان‌شناسان، استفاده از شیشه برای کودک یکساله نه تنها مضر نیست، بلکه برای بسیاری از کودکان مفید نیز هست و کودک ممکن است برای احساس آرامش و امنیت، به پستانک احتیاج داشته باشد.

منبع: کتاب کلیدهای رفتار با کودک یک ساله، نویسنده: مگ زوبیک، مترجم: زهرا جعفری

معرفی و آماده‌سازی برای رستاک: مریم (مامان رادین)، آستیاژ (مامان پرنیا)