چگونه سلام کردن را به کودکانمان بیاموزیم؟

یک مامان

بچه ها بیاین در مورد سلام دادن و بوس دادن بچه‌ها به بقیه صحبت کنیم، دختر من به هیج کس بوس و سلام نمیده.

آستیاژ

ستایش راستش من سلام کردن رو به این صورت به پرنیا یاد دادم که همسرم می‌اومد، ما می‌رفتیم استقبالش و سلام می‌کردیم، اگه سلام نمی‌کرد هم بهش می‌گفتم به بابا سلام کن. خونه کسی هم می‌رفتیم از تو ماشین بهش می‌گفتم میریم خونه فلانی و وقتی رسیدیم می‌گیم سلام. الان خودش سلام می‌کنه، البته نه به همه.

ولی فکر نمی‌کنم خیلی مهم باشه بچه تو این سن سلام کنه. دوست نداشت اصرار نکن. بالاخره سلام هم می‌کنه.

 ما در مورد بوس دادن؛ من خودم اصلا از روبوسی خوشم نمیاد، مخصوصا جایی که شلوغه و مجبوری با همه روبوسی کنی، واسه همین اصلا تا حالا به پرنیا نگفتم به کسی بوس بده یا ببوسش. خودش هم دوست نداره کسی بوسش کنه، منم میگم به اطرافیان که پرنیا با اینکار اذیته. البته در مورد من و همسرم نه، پرنیا من و باباشو می‌بوسه و بنظرم یه راهه برای نشون دادن علاقه.

عکس: آراد

لیدا

به نظر من، بچه‌ها سلام کردن رو فقط از ما یاد می‌گیرن و روبوسی رو منم کلا قبول ندارم. ماهان وقتی بریم خونه مامانم یا جایی که میشناسدشون و دوستشون داره از تو کوچه میگه سلام من اومدم، سلام.

ولی کلاس میریم یا مهمونی که غریبه هستن، اصلا تا نیم ساعت صدا ازش در نمیاد.

یک مامان

 بچه‌ها ممنون از راهنمایی‌هاتون ولی باور کنید من هم هر جا وارد میشم سلام می‌کنم، حتی به راننده تاکسی. از قبل هم کلی به دخترم میگم. حتی یه سی دی داره که کتی به همه سلام میکنه ولی با همه اینها، دخترم بیشتر مواقع سلام نمی‌کنه. روبوسی رو منم زیاد قبول ندارم، چون دختر من هم از بوس مخصوصا زوری بدش میاد ولی اطرافیان گاهی رعایت نمی‌کنند.

پریسا

حالا من از تجربه سلام کردن بگم؛ هر جا که می‌ریم سلام می‌کنم و اگر لازم باشه دست می‌دم. آراد هم تو مغازه و نونوایی و تاکسی و ... هر کس رو ببینه بهش سلام می‌کنه حتی اگه اون فرد بهش سلام نکنه، اینقدر میگه که طرف میگه سلام. اما تو فامیل و خانواده‌هامون اصلا اهل سلام کردن و خوب تا کردن نیست. هر کس هم زیاد بهش اصرار کنه، مثلا بگه سلام، بخواد به زور بهش نزدیک شه، دست بده، جیغ می کشه چه جور!

حدس میزنم آزادشون بذاریم بهتره. تلاش‌های من برای سلام کردن اصلا نتیجه نداد. البته این رو هم بگم کلا زیاد سرسخت نیستم تو این مورد.

سانتیا

می‌بینم که بحث سلام و روبوسی هست. منم صبا رو مجبور نمی‌کنم. از همسرم هم خواستم که جایی از صبا نخواد حتما سلام و دست و روبوسی داشته باشه. چون گاهی دیدیم خودش مایل باشه سلام میگه و البته نمیتونه س رو بگه میگه لام و بعدش باید به طرف توضیح بدیم که سلام میده. در مورد بوسیدن هم من بهش یاد دادم با دست بوس بفرسته تا بخواد صورت رو ببوسه خیلی خوشایند نیست به خاطر مسائل بهداشتیش حداقل.

خودش یه وقتایی مثلا میخواد خانواده درجه یک، یعنی پدرم مادرم و پدر مادر همسرم رو می‌بوسه. به اونها هم گفتم که تو این کار مجبورش نکنن، خوشبختانه همراهی کردن البته اون طرفی هم هست ماها هم نباید بالاجبار ببوسیمش. یه ترفند خونواده اینه که میگن صبا بوس دارم به کی بدم؟ اینم خودشو لوس میکنه میره بغلشون میگه: من من. گاهی هم تحویل نمی‌گیره!

سارا

در مورد سلام و روبوسی متخصص‌ها معمولا میگن اصلا اجباری نکنید. در مورد روبوسی که هیچ! در مورد سلام هم نگید سلام کردی؟ سلام بکن و ....

روبوسی اجباری که عواقب خوبی نداره، چون بچه احساس می‌کنه به حریم بدنش تجاوز می‌شه.

در مورد سلام هم واقعا تا ۵-۶ سالگی هیچ عجله‌ای نیست. بهترین کار اینه که خودمون به همه سلام کنیم. سلام کردن واضح ما به همسایه، مغازه دار، راننده تاکسی و دیگران بهترین الگوست برای بچه‌ها و بهشون یاد میده که برای اینکه نشون بدن بزرگ شدن، معاشرت اجتماعی خوبی داشته باشن.

یه مثال بزنم: تو فرانسه همیشه به نظر من می‌اومد که خیلی خیلی بیشتر از ایران آدم‌ها به هم سلام می‌کنند. اون هم معمولا با خوشرویی و لبخند. تو راهروی خلوت دانشگاه اگر از کنار کسی رد بشی به هم سلام می کنید. بین همسایه‌ها که تقریبا بر اساس تجربه من، بی برو برگرد. تو پارکینگ و آسانسور و اینها هم حتما. تو نونوایی و مغازه‌ها قطعا؛ یعنی واقعا به عنوان یه ایرانی وقتی وارد اینجا شده بودم این خیلی به چشمم میومد.

حالا از اون طرف جالب اینکه بچه‌ها هم خیلی قشنگ بونژوق میگن معمولا. حالا نه همه و همیشه. ولی اینم خیلی به چشم ما میومد که بچه چهار ساله مثلا چه قشنگ سلام و روز بخیر میگه. بعدا دیدم توصیه بر اینه که به بچه ها نگید سلام کنن.

از دوست‌های خودم می پرسیدم پس بچه‌ها چطوری یاد میگیرند؟ چطوریه که مثلا من تو ایران بین اطرافیان خودم خیلی می‌بینم که بچه‌های بزرگ حتی سلام نمی‌کنن و از این طفره میرن؟ جوابشون جالب بود. پرسیدند خب تو ایران آدم بزرگ‌ها به هم سلام می‌کنند؟

عکس: پریسا

یه سوژه جالب که جدیدا متوجه شدیم اینه که الیاد الان تو این سن زبان فرانسه‌ش حتی از فارسیش جلو افتاده. حالا البته من امیدوارم فارسیش برسه بهش، اما نکته قطعا حضور در مهد هستش و بخصوص رابطه مستقیم با بچه‌ها، یعنی چون زبان مهد متفاوت از زبان خونه‌س، ما می‌تونیم فرقش رو متوجه بشیم.

و می‌گم مرتبط با این بحث هست، چون حرف زدن با بچه‌های دیگه کلا روش بسیار طبیعی و خوبی هست در رشد کلامی بچه‌ها و از همه بیشتر موثر بوده، تو بازی‌ها ادای بچه‌های بزرگ‌تر رو در میاره و جملات و کلماتش تو این کار از همه غنی‌تره.

در کل می‌خوام بگم هیچی جای تعامل رو نمی‌گیره. حالا فرقی نمی‌کنه زبان مادری یا زبان دوم. مهم در معرض تعامل بودنه. دیدین می‌گن بچه در عمل کار‌ها و رفتار‌ها رو یاد می‌گیره و نه در حرف؟ یه مثال بزنم که باهاش روبرو شدم: خب الیاد خیلی وقته بلده سلام کنه؛ مثلا ۱۴ ماهگیش که ایران بودیم یادمه کامل بلد بود. ولی خب لزوما با ورود به یک محل جدید یا دیدن یک آدم هر بار سلام نمی‌کنه، خب طبیعیه. سنشه. ما هم کاری نداریم ولی همینطوری بازی بازی پیش میاد مثلا تو راه مهد با هم حرف می‌زنیم و مثلا من بهش می‌گم الان می‌ریم مهد می‌گیم بونژوق پگی، بونژوق فلانی و اینطوری همینطوری اسم‌ها رو می‌گیم. الیاد هم عادت کرده تو راه مهد به همه خیلی گرم سلام می‌کنه. اما لزوما وقتی به مهد می‌رسیم نه! یعنی تو راه این سلام‌ها رو می‌گه نه در برخورد با افراد. برای من جالب بود. یعنی تو راه به نوعی ادای منو در میاره و رسم براش این شده که توی راه و تو خیابون به آدمها سلام کنه و نه لزوما لحظه دیدنشون. چون کاملا طبیعیه، زمان ورود به محیط جدید کلی سوژه هست که توجهش رو جلب می‌کنه و لزوما به سلام نمی‌رسه. حتی شاید سلام کردن من رو هم نمی‌شنوه.

از طرفی، جالب‌تر برای من این بود که توی راهرو یا آسانسور هر همسایه‌ای رو ببینه، خیلی قشنگ بهش بونژوق می‌گه در حالی که ما هیچ وقت حتی فکرش رو هم نکردیم بهش بگیم همسایه رو دیدی سلام کن! ولی اون ما رو دیده که با دیدن همسایه حتما به هم بونژوق می‌گیم و باز تقلید می‌کنه.

آستیاژ

سارا بازی‌های تقلیدی هم جز همین موارده دیگه ما یک کاری می‌کنیم، اون می‌بینه پس بهتره راجع بهش واسش حرف بزنیم تا بهتر متوجه بشه و بدونه که به حضورش اهمیت می‌دیم.

نظر کارشناسان:

آموزش آداب معاشرت به کودکان

-چرا دانستن آداب معاشرت مهم است و چرا آداب معاشرت باید به کودکان آموخته شود؟

سلام و احوالپرسی چیزی بیشتر از واژه‌هایی مودبانه‌اند که از روی عادت در زندگی روزمره استفاده می‌شوند. این کلمات به ما کمک می‌کنند که با دیگران ارتباط برقرار کنیم و به نوعی می‌توان گفت که پایه اساس ارتباط ما با دیگرانند. وقتی ما به شخصی سلام می‌کنیم، درهای یک ارتباط جدید را می‌گشاییم؛ همچنان که یک خداحافظی صرف، نشانگر پایان یک دیدار و گفتگوست، ولی  یک خداحافظی دوستانه می‌تواند شروعی از یک ارتباط و گفتگو در مرحله‌ای پیشرفته‌تر باشد.

ممکن است شروع سلام و احوالپرسی برای کودکان بسیار دشوار باشد. هر چند این مسئله در مورد کودکان اوتیست یا کودکانی با تاخیر رشد کلامی نیز شایع است ولی در موارد زیادی این دشواری‌ها در مورد کودکانی که رشد کلامی کافی و متناسب با سنشان داشته‌اند، نیز دیده می‌شود.

این در حالی است که استفاده از واژه‌های مناسب و به‌جا برای شروع خوش و بش بخش مهمی از شروع ارتباط با دیگران و شکل دادن دوستی‌هاست.

با این وجود، همواره توجه داشته باشید که در این راه اصلا عجله نکنید و به کودکتان فشار نیاورید. اگر به موارد ذیل عمل کنید، او خود به مرور یاد خواهد گرفت. این را بدانید که اگر کودک دو، سه یا حتی چهار ساله شما به محض ورود به محیط جدید سلام نکند، هیچ کس فکر نمی‌کند که او کودکی بی ادب است، اگر هم کسی چنین فکری کرد، این مشکل اوست نه شما.

عکس: نیکا

حال باید دید:

-از چه راه‌هایی می‌توان کودکان را به رعایت آداب معاشرت تشویق کرد؟

به منظور پرورش کودکانی که به خوبی با آداب معاشرت آشنا بوده و به موقع از فنون آن استفاده می‌کنند، رعایت نکات زیر مفیدند و شما به عنوان والدین می‌توانید با به کارگیری این روش‌ها به کودکانتان کمک کنید تا شیوه‌های درست احوال‌پرسی را یاد بگیرند.

۱- آموزش احوال‌پرسی

در یک گفتگوی دوستانه به کودکانتان بیاموزید که وقتی کسی را ملاقات می‌کنند باید به آن شخص سلام کنند و وقتی او را ترک می‌کنند باید خداحافظی کنند. در این راه واژه‌ها و رفتارهای مناسب را به آنها آموزش دهید. به عنوان مثال، واژه‌ها و اصطلاحاتی چون: سلام، از دیدنتون خوشحالم، خداحافظ، به امید دیدار، ... و حرکاتی چون دست دادن، لبخند زدن و... که از جمله مهارت‌های زبان بدن هستند را به او آموزش دهید.

این کار اگرچه یک آموزش مستقیم است، ولی در کنار سایر روش‌ها می تواند مفید باشد و علاوه بر این می‌تواند واژگان زیادی را در اختیار کودک قرار دهد تا در مواقع لزوم از آنها استفاده کند.

۲- الگو باشید

سعی کنید همیشه یک الگوی کامل در مورد  سلام کردن و احوالپرسی برای کودکتان باشید. همان‌گونه که همیشه گفته‌ شده کودکان بیشتر از هر چیزی از رفتار ما می‌آموزند. وقتی خودتان شخصی هستید که سلام کردن و احوالپرسی برایتان مشکل است و خیلی وقت‌ها فقط خودتان هستید که صدای سلام دادنتان را می‌شنوید، نمی‌توانید انتظار داشته باشید کودکانتان این مهارت را داشته باشند. پس به این منظور، به طور واضح و با صدایی رسا سلام کنید و در هنگام ترک افراد نیز با واژه‌هایی مناسب خداحافظی نمائید. این روش همانند هر آموزش غیر مستقیم دیگری ممکن است کمی طول بکشد ولی موثرتر خواهد بود و خواهید دید که پس از مدتی کودکتان به تقلید از شما شروع به احوالپرسی خواهد کرد.

۳- بازی‌های تقلیدی

شرایطی را در بازی فراهم کنید که شما و فرزندتان استفاده از لغات احوالپرسی را در آن تمرین کنید. به عنوان مثال، تظاهر کنید که شما یک مشتری و کودکتان یک فروشنده در یک فروشگاه هستید یا در عالم بازی، تلفنی با او صحبت کنید. سعی کنید از این طریق او را با روش‌های مختلف احوالپرسی آشنا کنید.

۴- کتاب بخوانید

کتابی را بیابید که در آن شخصیت‌های داستانی به همدیگر سلام می‌دهند، احوالپرسی می‌کنند و در پایان از همدیگر خداحافظی می‌نمایند. این کتاب را با کودکتان بخوانید و از او نیز بخواهید به جای یکی از شخصیت‌های داستان به شما پاسخ دهد. به هنگام خواندن نیز لحن صدایتان را تغییر دهید تا این واژه‌ها را در ذهن او ماندگار کنید.

۵- آواز بخوانید

از موسیقی به عنوان یک روش انگیزه بخش مهم برای یادگرفتن مهارت‌های اجتماعی ارتباط برقرار کردن استفاده کنید. بدین منظور از شعرها و آهنگ‌هایی که در این خصوص برای کودکان تولید می‌شوند استفاده کنید.
 

گردآوری و ترجمه: سمیه (مامان رادین)

منابع: سایت‌های handy handouts. com  و sandboxlearning.com