خداحافظی با پوشک: بهترین زمان چه سنی است؟

اولین قدم برای از پوشک گرفتن کودک، یافتن زمان مناسب آن است. در مورد نسل‌های پیشین، در دوران کودکی پدران و مادران امروزی و پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، خداحافظی با پوشک خیلی زود صورت می‌گرفت. شاید در آن دوران اگر کودک دو ساله‌ای هنوز پوشک به پا داشت، خود او و والدینش قضاوت‌های سنگینی را متحمل می‌شدند. اما امروز، با پژوهش‌های صورت گرفته روی کودکان، سن خداحافظی با پوشک به مراتب بسیار افزایش یافته، تا جایی که اکنون عموما متخصصان بعد از دو سالگی و یا بعد از ۲۷ ماهگی را پیشنهاد می‌کنند. ولی نکته مهم این است که هیچ خط کش و معیار یکسانی وجود ندارد که با تکیه بر آن بتوان برای همه کودکان معیار واحد و سن مشخصی را تعیین کرد.
در اینجا هم معیار، همان اصل کلی و همیشگی است: کودکان با هم متفاوتند؛ چه بسا کودکی کمی قبل از دو سالگی و کودکی دیگر پس از سه سالگی این توانایی را به دست بیاورد. در این راه، والدین با مشاهده شرایط آمادگی فرزندانشان تصمیم گیرنده اصلی هستند و بدیهی است که در این مهم، نگرانی از قضاوت‌های اطرافیان شاید باید آخرین نگرانی باشد.

فراموش نکنیم اشتباه در انتخاب زمان مناسب و در نتیجه وارد شدن فشارهای جسمی و عاطفی به کودک در آینده منجر به بروز مشکلات جبران ناپذیری خواهد شد. برای اینکه بتوانیم تشخیص دهیم که آیا کودکمان برای این مرحلهٔ حساس آماده است یا نه، ابتدا نظر کار‌شناسان و سپس گفت‌و‌گوهای مادران رستاکی را در این خصوص می‌خوانیم.

      عکس: ماهان     

نظرکارشناسی:

الف: تعریف

آموزش توالت رفتن (Toilet training) یعنی تعلیم کودک در زمانی که پیغام‌های ادرار کردن و حرکت روده را درک کرده و از لگن کودک یا توالت در زمان مناسب استفاده نماید. زمانی آموزش توالت رفتن شروع می‌شود که کودک آماده باشد. در صورتی که آموزش قبل از آمادگی کودک شروع شود، این مسأله منجر به مبارزه بین والدین و کودک می‌شود، و مدت لازم برای آموزش کودک افزایش می‌یابد.

توانایی کنترل عضلات مثانه و روده با رشد و تکامل مناسب کودک، حاصل می‌گردد. در کودک زیر ۱۲ ماه، هیچ کنترلی بر حرکات مثانه و روده وجود ندارد. در سنین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی، کنترل بسیار کمی پدید می‌آید. اکثر کودکان تا سن ۲۴ الی۳۰ ماهگی قادر به به دست آوردن کنترل مثانه و روده نیستند. بر این اساس، میانگین سن آمادگی برای «آموزش توالت رفتن» ۲۷ ماهگی است. معمولا پسرها «آموزش توالت رفتن» را در مقایسه با دخترها دیرتر شروع می‌کنند و پروسه یادگیری آنها کمی بیشتر طول می‌کشد.

 ۱۵% کودکان در سن سه سالگی و ۴% آن‌ها در سن چهار سالگی هنوز یادگیری کامل ندارند. از سوی دیگر، همیشه باید به خاطر داشته باشید با این آموزش‌ها کودک به طور ناگهانی یاد نمی‌گیرد که خودش را خیس نکند و این کار احتیاج به زمان دارد. روند آموزش کامل، ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد.

آموزش توالت یک نقطه عطف در تکامل کودک است. یادگیری زمانی روی می‌دهد که توانایی‌های جدید فیزیکی، کلامی و اعتماد به نفس به سرعت در حال پیشرفت است.

درحین «آموزش توالت رفتن»، باید کلمات و روش‌های آموزشی در والدین، مادر بزرگ‌ها و پرستار کودک یکسان باشد تا کودک گیج نشود.

ب: چه زمانی کودک آماده آموزش است؟

برخی مشاهدات نمایانگر آنند که کودک آمادگی «آموزش توالت رفتن» را داراست. کودک شما باید قادر باشد:

• -به خوبی راه برود و لگن را پیدا کند.
• -به شما بگوید نیاز به رفتن به توالت دارد.
• -عضلات خود را بتواند تا حد زیادی قبل از رسیدن به توالت کنترل کند.
• -هیچگاه تحت تأثیر سایر اطرافیان در شروع این آموزش -عجله نکنید؛ و صرفأ روی نشانه‌های کودک خود متمرکز شوید. علایمی که نشان می‌دهد کودک ممکن است آماده «آموزش توالت رفتن» باشد، شامل موارد ذیل است؛
• -کودک از شما بخواهد پوشکش را عوض کنید یا به شما بگوید در حال دفع مدفوع یا ادرار کردن است.
• -کودک درک کلامی در رابطه با روند ادرار کردن را داشته باشد.
• -کودک قادر به دنبال کردن دستورات ساده است، نظیر کتاب را بیاور، به اتاق برو.
• -اگر کودک قبل از ادرار یا مدفوع کردن، در حالی‌که پوشک دارد، شما را آگاه سازد؛ تا حدی می‌توان -امیدوار بود که او آماده «آموزش توالت رفتن» است.
• -کودکی که آماده است، معمولا از کثیف یا خیس بودن پوشک احساس ناراحتی می‌کند.
• -او از تقلید رفتار والدین و کودکان بزرگ‌تر لذت می‌برد.
• -قادر به نشستن و بلند شدن از روی لگن است.
• -قادر به شناخت و درک کارکرد بخش زیادی از اشیاء پیرامون خود در محیط منزل است.
• -قادر است با حداقل کمک، شلوار خود را در بیاورد و بپوشد.
• -شما را هنگام توالت رفتن دنبال می‌کند و کنجکاو است که چگونه می‌توان از توالت استفاده کرد.
• -دفع مدفوع منظم، نرم و شکل یافته دارد.
• -می‌خواهد توالت برود تا والدین او را تشویق کنند.
• -کم کم نسبت به پوشک بی‌علاقه شده و تمایل دارد آن را در زمانی که خیس یا کثیف است باز کند.
• -حداقل پوشک را تا ۲ ساعت پس از تعویض خشک نگه می‌دارد، این نشان می‌دهد ظرفیت مثانه افزایش یافته است.

 

نکته مهم: نیازی نیست که برای شروع تمام خصوصیات فوق وجود داشته باشند. معمولا روند کلی تکاملی کودک به شما می‌گوید که کی شروع کنید.

 

گفت و گو و تبادل نظر:

(این گفت و گو در حوالی دو سالگی کودکانمان صورت گرفته است.)

 بهار:

بچه‌ها به نظر من، بعضی از ما کمی داریم عجله می‌کنیم در مورد از پوشک گرفتن بچه‌ها! می‌دونید پوشک هنوز برای خیلی از بچه‌ها زوده؟ می‌دونید اکثر دکترها میگن ۲۷ ماه به بعد، هر وقت آمادگی داشت؟ می‌دونید اگه الان خیلی فشار بیارید برای گرفتن پوشک، بعدها منجر به شب ادراری می‌شه؟ می‌دونید پوشک نداشتن و گفتن ادرار یک تغییرخیلی بزرگه برای بچه‌ها، و می‌تونه خیلی بهشون استرس وارد کنه؟ می‌دونید اضطراب‌های ناشی از این قضیه تو ناخوداگاه بچه‌ها اثر عمیقی میذاره و میتونه برای همیشه اونا رو آدمای مضطربی بکنه؟ می‌دونید خیلی طبیعیه که بچه‌ها تا سه سالگی و حتی بیشتر، آمادگی لازم برای از پوشک گرفتن رو نداشته باشن و در این شرایط باید صبر کرد؟ می‌دونید بچه‌هایی که زود از پوشک گرفته میشن خیلی وقت‌ها درگیر یبوست‌های جدی و شدید میشن؟

یه لحظه فکر کنید! تو همین جمع ما، فکر کنم بچه‌هایی داشتیم که ۸ ماهه یا حداکثر ۹ ماهه راه افتادن، بچه‌هایی داشتیم که ۱۵-۱۶ ماهه راه افتادن یا حتی دیرتر!

 

عکس: سلنا

پزشک‌ها چی می‌گفتند؟ می‌گفتند تا ۱۸ ماهگی طبیعیه! اگه از ۱۸ ماه دیرتر شد، بعد شروع می‌کنیم به اقدامات بعدی.

الان هم میگن بعد از ۲۴ ماه یا بعضی‌ها میگن بعد از ۲۷ ماه تازه می‌تونید شروع کنید. تا ۳ سال وحتی بیشتر خیلی طبیعیه که بچه‌ها آمادگی نداشته باشند!

حالا دیگه بستگی به بچه داره. الان ماشالله همه به خوبی راه میرن! یه روز هم همه به خوبی دستشویی خواهند رفت! واقعا جای نگرانی و عجله نیست.

یه چند تا نکته دیگه هم خوبه بدونیم:

خیلی خوبه که قبل از هر چیز، کم کم لگن‌ها رو به کار بندازیم. یه وقت‌هایی امتحان کنیم که اگه دوست داشت بره بشینه روی لگن حالا ادرار کنه یا نکنه، مدفوع بکنه یا نکنه، ولی خوبه که با لگن تا حدی آشنا بشن خیلی آروم آروم و بازی بازی.

در مورد پوشک برای این سن، اگه بچه‌ها مشکل دارند، پوشک‌های شورتی را هم می‌شه امتحان کرد، راحت ترند خیلی.

نکته دیگه اینکه پوشک گرفتن روز با شب دو تا مرحله جداست. خیلی بچه‌ها روز از پوشک گرفته میشن ولی شب همچنان احتیاج به پوشک دارن حتی تا چندین ماه بعد.

این اشکالی نداره، معمولا از روز شروع می‌شه بعد که بچه عادت کرد میرن سراغ شب.

 

آستیاژ:

به نظر من، منظور از آمادگی فقط یک جنبه نیست، در واقع آمادگی باید هم فیزیکی وهم ادراکی و هم رفتاری باشه.

حالا اینا چی هست و ما از کجا متوجه بشیم آیا بچه‌های ما نشانه‌های لازم رو دارن یا نه؟ منابع زیادی وجود داره. تو یکی از منابعی که من خوندم، میگه:

نشانه‌های فیزیکی:

حین راه رفتن یا دویدن بتونن تعادلشون رو حفظ کنند و زود به زود زمین نخورند، هر بار که ادرار می‌کنند میزانش کم نباشه، بشه یه برنامه منظمی از تعداد و ساعات مدفوعشون بدست آورد (مثلا من می‌دونم پرنیا بعد از خوردن صبحونه‌اش مدفوع داره)، حدود سه چهار ساعت پوشکشون خشک باشه، این یعنی عضلات مثانه شون قوی شدن.

نشانه‌های رفتاری:

بتونند حداقل ۲ تا ۵ دقیقه یک جا آروم بشینن، وقتی پوشکشون کثیف شد از شما بخوان عوض کنید، حین مدفوع کردن حالت خاصی داشته باشن (مثلا پرنیا میره یه جای خلوت پشت مبلی یا پرده‌ای و میشینه)، از اینکه روی لگن بشینن ناراحت نیستن و استقبال می‌کنند.

نشانه ادراکی:

 بتونند خودشونو تا رسیدن به لگن یا دستشویی نگهدارند.

 

نگار:

مانی سه چهار روزه نمیذاره پوشکش کنم. به طور جدی پوشک رو می‌گیره، می‌کشه، در این حد که یک کم پهلوهاشو قرمز کرده. من هم دیگه درمیارم پوشکشو شورت می‌کنم پاش؛ اما موقعی که ادرار داره تو شورتش می کنه، اما تو دستشویی ادرار نمی‌کنه. همش دنبال شیلنگ دستشوییه تا میارمش بیرون، میره پوشک میاره تا پوشکش کنم. تا ادرار می‌کنه یا مدفوع می‌کنه دوباره پوشک رو می‌کشه که درش بیارم.

اما از طرفی، فقط پوشک دوست نداره. دیروز حتی صندلی تو حمام رو بردم تو توالت نشستم کلی آب بازی کرد و در و دیوار رو شست؛ اما باز ادرار نکرد. می‌ترسم سوزش ادرار داشته باشه که خودش رو نگه می‌داره.

حالا موندم چکارش کنم؟

پینار:

الوین هم همین که می‌بردم دستشویی، با شیلنگ و آب بازی می‌کرد؛ اصلا ادرار نمی‌کرد چند بار اجازه دادم تا با آب بازی کنه و مدت زمان موندن تو دستشویی رو زیاد کردم تا ادرار کرد و کلی تشویقش کردم و خودش هم ذوق می‌کرد.

                                                                                                                   عکس: نیکا

راستش الوین رو من پارسال همین موقع می‌بردم دستشویی و ادرار می‌کرد تا اینکه بردم مهد، همه چی یادش رفت. بعد از شستن هر کاری می‌کردم ادرار نمی‌کرد اما این چند روز که همش می‌بردم اولش باز ادرار نمی‌کرد اما رفته رفته عادت کرد. الان هر ۴۰ یا ۵۰ دقیقه یک بار دستشویی می‌برم، با اینکه قبلش از خودش می‌پرسم . میگه ندارم. اما می‌برم و ادرار هم می‌کنه اما می‌دونم چون تازه شروع کردم برا همین زمان می‌بره. تا اینجاش راضی هستم.

 

لیلا:

من حدودا ۱۰ روزی می‌شه که علی را ازپوشک گرفتم، به طرز کاملا ناگهانی! اصلا تصمیمش رو نداشتم. فکر هم نمی‌کردم همکاری کنه. از امروز ظهر خودش میاد می‌گه. ولی خب علی جوریه که هر ۴۰ دقیقه ادرار داره بچه‌های شما هم این مدلی هستند؟

علی شبها پوشکش خشک بود یا یک ادرار کوچولو می‌کرد ولی تو روز خیلی میره دستشویی. هر بار هم کم، به نسبت. فقط بعد خواب شب وظهرش زیاده. آب ومایعات هم معمولی می‌خوره، فکر کنم به ظرفیت مثانه هم ربط داشته باشه. البته قبلا که پوشکش می‌کردم، در طول روز هم پر نمی‌شد بخاطر مدفوع عوض می‌کردم وحس می‌کردم کم ادرار میکنه ولی الان زیاده.

پینار:

راستی از شورت آموزشی استفاده می‌کنید یا هنوز پوشک می‌بندید؟

نگار:

شورت اموزشی گرفتم، ولی عرق می‌کنه پاهاش عرق سوز می‌شه.

جیمبو:

من یک ماه قبل تولد شورت آموزشی پاش کردم که عادت کنه کم کم فقط موقع خواب پوشک می‌کردم. پرهام شده ۴ ساعت هم ادرار نکرده ولی برعکس نیم ساعت بعد دوباره ادرار کرده.

آرزو:

من هم آراد را ۱۹ ماهگی ازپوشک گرفتم نمیذاشت پوشک کنم عین مانی. زود یاد گرفت اوایل حدودا هر ۴۰ دقیقه میگفت می‌خوام دستشویی برم، الان حدودا هر ۲ ساعت یا ۳ ساعت. مایعات هم زیاد میخوره.

مصی:

من ارغوان رو حدود یک هفته پوشک می‌کردم و نیم ساعت به نیم ساعت پوشک رو باز می‌کردم می‌بردمش دستشویی، فکر کنید یک هفته روزی ۲۰ بار بیشتر پوشک رو باز میکردم و می‌بستم، بعد از یک هفته کنترل ادرارش بیشتر شد. یعنی به یک ساعت رسید. اگه یک ساعت طول می‌کشید دستشویی ببرمش ادرار نمیکرد ولی بیشتر از یک ساعت تو پوشک ادرار می‌کرد. خلاصه هفته دوم پوشک نکردم و سر یک ساعت می‌بردم دستشویی. تو این یک هفته بدون پوشک بردم. هفته سوم خودش ادرار رو می‌گفت ولی مدفوع را یه کم اذیت می‌کرد. تو این مدت هم بیرون پوشک می‌کردم منتها می‌گفتم احتیاج داشتی دستشویی بری، به مامان بگو و حتی بیرون هم می‌گفت و من می‌بردمش دستشویی‌های مراکز خرید. از هفته سوم حتی بیرون هم پوشک نمی‌کردم چون خودش می‌گفت و کلا کنترل ادرارش خیلی بیشتر شد. خلاصه شده یادش بره و حواسش پرت بشه تو یک ماه اول ولی بعدش کاملا اعلام می‌کنه و اینکه ارغوان شبها تو پوشک اصلا ادرار نمی کرد. نمی‌دونم میتونه کمکتون کنه این روش یا نه. ولی به من خیلی کمک کرد.

شاپرک:

آناهید مدتیه که تو خونه پوشک نمی‌شه. یعنی اصلا نمیذاره پوشکش کنم. خودش میاد میگه می‌خوام برم دستشویی. منم هربار کلی تشویقش می‌کنم. هر یک ساعت یه بار هم ازش می‌پرسم خواستی دستشویی بری، بگو و چکش می‌کنم. کلا تا حالا دوسه بار از دستش در رفته و شلوارش رو خیس کرده. مدفوع هم داشته باشه می‌گه. فقط هنوز شب‌ها پوشکش رو خیس می‌کنه. پس نمی‌تونم کامل از پوشک بگیرمش. بیرون که میریم و شب‌ها حتما پوشکش میکنم.

فائزه:

من یک دفعه می‌گیرم، شب‌ها هم نمی‌بندم فقط زیرش رو نایلون‌های متری پهن می‌کنم. هانا هم شب تا صبح پوشکش خشکه. الان هم یک ماهی هست که تو توالت یا توالت خودش می‌برمش. ولی نمی‌دونم چطوری هانا رو از پوشک بگیرم، خیلی بهش تاکید می‌کنم بهم بگه، ولی نمی‌گه خودم هر ۱۵ دقیقه توالت می‌برم. دیروز برای دو ساعت شورت آموزشی پاش کردم و تند تند بردم دستشویی. خسته شدم دوباره پوشک رو بستم. خودمم موندم باید چیکار کنم؟ شب‌ها چیکار کنم؟

 

پریسا:

در مورد شورت آموزشی من برای آراد بعضی وقت‌ها فقط واسه اینکه آزاد باشه می‌پوشم. قبل از اینکه شورت رو بپوشم وقتی ادرار می‌کرد، همون لحظه که می‌ریخت، می‌گفت. کلا به نظرم، آراد الان آمادگیش رو نداره می‌برمش برای ادرار کردن، نمی‌کنه و مدفوع هم که می‌کنه، اصلا نمی‌گه کلا هیچ کدوم رو نمی‌گه. باید منتظر باشم تا خودش بگه یا کم کم باید ببرمش تا عادت کنه؟ شب هم پوشکش خیسه.

لی لی:

پریسا جون به نظر من هم آمادگی نداره. یک ماه حداقل کامل بی‌خیال شو اصلا اسمش رو نیار، بعد دوباره امتحان کن. ماهان سری قبل اصلا همکاری نکرد ولی این بار دقیقا سر یه هفته ادرار رو گفت و مدفوع رو هم الان دیگه میگه. دستشویی هر نیم ساعت می‌رفتیم تا یک هفته تمام بشه اونم یاد گرفت که بگه.

پینار:

پریسا به نظرم نباید منتظر باشی که بچه به آمادگی کامل برسه بعد از پوشک بگیری، کم کم عادتش بده و هر نیم ساعت ببر ادرار کنه.

پریسا:

نمی‌دونستم فکر کردم باید آماده شه. آخه آراد وقتی می‌برمش اصلا ادرار نمی‌کنه یه طوریه که انگار نمی‌دونه چیه. البته فکر می‌کنم می دونه. کلا من از کوچیکیش تا حالا شاید چهار بار دیدم که ادرار می‌کنه. چقدر باید تو دستشویی منتظر بمونم؟ اگه نکرد بی‌خیال شم یا نه منتظر باشم؟ تا حالا تو دستشویی نبردمش. فقط می‌برمش حمام ادرار کنه باید ببرمش دستشویی یا زوده براش؟

الان می‌خوام شروع کنم روز نباید پوشکش کنم؟ یا پوشک کنم که هر نیم ساعت ببرمش برای ادرار؟

ناریسا:

به نظر من برای پوشک گرفتن باید بچه آمادگی داشته باشه الان بچه‌ها سنشون کمه و ممکنه همشون به آمادگی لازم نرسیده باشن و دچار اضطراب و استرس بشن البته این تو هر بچه ای متفاوته.

   

عکس: هانا

ستایش:

من فعلا پوشک می‌کنم ولی قصد دارم برم شورت آموزشی بگیرم ولی بعد چند روز امروز خیلی روز خوبی بود چون هر دفعه رفتیم دستشویی ادرار کرد. البته خودش اصلا نمیگه من می‌برم ولی مدفوع را تو پوشک می‌کنه موندم چکار کنم؟

مرجان:

من فکر می‌کنم برای اکثر بچه‌ها الان زوده و علائمی که می‌گید، یعنی آمادگی ندارند. اینکه تند تند مجبور باشیم دستشویی ببریم، اون هم برای مدت طولانی به نظرم به معنی از پوشک گرفتن نیست. باید کمی صبر کرد. مگه همه بچه‌های ما با هم راه افتادن؟ مگه همه تو یک سن مثل هم و در یک سطح حرف می‌زنن؟ مگه همه یک موقع قاشق دستشون گرفتن و خودشون غذا خوردن؟ مگه همه در یک زمان خودشون با شیر مادر خداحافظی کردن؟ مگه رفتارهای همه شون و پاسخ‌هاشون به مسایل مختلف یکسانه؟ با همه این تفاوت‌ها که دیدیم و می‌بینیم چطور انتظار داریم همه در یک زمان برای از پوشک گرفتن آمادگی داشته باشن؟ این یکی چون یه کم بیشتر دست ماست، فشار را روش بیشتر کنیم؟ یه سری بچه‌ها تو این سن آماده‌اند و معلومه که مشکلی براشون پیش نمیاد. بعد به روش خانواده‌ها از اول هم بستگی داره این آمادگی و خیلی چیزهای دیگه.

ولی در حالت کلی میگن زیر دو سال بهتره ریسک نکنید، برای این کار بعد از دو سال (بعضیا بعد از ۲۷ ماه) اگه آمادگی داشت... بچه‌های ما تازه دو ساله شدن و طبیعیه که اکثرا آمادگی نداشته باشند.

 

لیلا:

مرجان کاملا موافقم باهات ولی بچه‌ها فرق می‌کنن. من کسی رو می‌شناسم سه سال ونیمشه و هنوز شب و روز کامل پوشک می‌شه. مامانشم  همیشه میگه من صلاح بچه خودم را بهتر می‌دونم. اما من از روز اول که علی را باز گذاشتم کاملا باهام همکاری کرد و با خوشحالی تو دستشویی ادرار می‌کرد. حتی همیشه اضافه تر هم می‌موند. می‌گفت صبر کن پی پی کنم. ولی بیرون یا مهمونی باشیم یادش میره و خودم باید ببرمش.

البته علی از نظر روحی آمادگی کامل داره برای از پوشک گرفتن. نمی‌ذاشت پوشکش کنم وخیلی خوشحاله که شورت می‌پوشه یا خودش مشتاقه که ببرمش دستشویی و وقتی ادرار می‌کنه کلی ذوق می‌کنه ولی حس می‌کنم از نظر جسمی آمادگی کامل رو نداره. مثلا سه هفته هست که پوشکش نمی‌کنم. هر نیم ساعت می‌برمش دستشویی. خیلی وقت‌ها خودش می‌گه ولی بیشتر من حواسم هست. بخاطر همین اگه هم رو فرش ادرار کنه هیچی نمی‌گم بهش، کاملا آزاده!

سارا:

مربی‌های مهد الیاد هر کدوم تو یه چیزی مربوط به بچه‌ها دوره دیدن و متخصص‌اند. یک مربی هست که بیشتر به سوالهای ما در مورد از پوشک گرفتن بود و آمادگی بچه‌ها نظر میده. یک بار من ازش سوال کردم که چطور بفهمیم بچه‌ها آمادگی دارن یا نه؟

گفت خیلی ساده. الان بچه دو سالش شده. فکر می‌کنی شاید آمادگی داشته باشه؟ خب امتحان کن: دو روز آخر هفته که خونه‌ای ببرش روی لگن، مثلا هر نیم ساعت یا دیگه بستگی به خودت داره. اگه دیدی با خوشحالی میره، ادرار میکنه کم کم و اعصابش بهم نمی‌ریزه. خیلی شلوارش رو خیس نمی‌کنه (یکی دو بار حالا در روز اشکال نداره نهایتا ولی نه بیشتر) و خلاصه اینکه به نظرت میا‌د همه چی خوبه، ادامه بده!

اگر نه بچه آمادگی نداره. قطع کن دو سه هفته دیگه دوباره امتحان کن! یعنی واقعا ساده.

حتی برای شروع هم نباید منتظر بود که خودش بگه. فقط مساله اینه که هر بار امتحان کردیم دیدیم داره اعصاب خرد کن می‌شه و همکاری نمی‌کنه باید بدونیم که نشونه اینه که آمادگی نداره و تمام! قطع می‌کنیم بعد چند هفته بعد دوباره امتحان می‌کنیم.

پیشنهاد دیگه این خانم مربی این بود که اگه می‌خواین از پوشک بگیرین همون دو روزی هم که امتحان می‌کنید، دیگه اصلا هیچ نوع پوشکی نبندید! خودتون دستشویی ببرید اول با فاصله زمانی کم ولی در عرض چند روز باید قاعدتا این فاصله بیشتر بشه. ولی هدف اینه که بچه سبکی بدون پوشک رو تجربه کنه و حتی اگر یک بار هم خودش رو خیس کرد، اون خیسی رو تجربه کنه. اینطوری تفاوت رو می‌فهمه.

اگه پوشک باشه، متوجه این تفاوت نمی‌شه؛ و این روند ممکنه طولانی‌تر بشه. ممکن هم هست وسطش بگه دیگه بازی بسه و نمی‌خوام!

در واقع اگه فقط می‌خواین با لگن آشناش کنید اون بحث دیگه س. با پوشک هم باشه خوبه. فقط بشینه روی لگن و ادرار کنه و اینا...

اما پیشنهاد اینه که اگه می‌خواین واقعا پروسه از پوشک گرفتن رو امتحان کنید، دیگه کامل پوشک رو بردارید.

 

مریم:

رادین هم الان مدفوع رو میگه ولی ادرار اصلا. شب تا صبح هم پوشکش خیس کامل.

مشاور به ما گفت حتی اگه از نظر جسمی آماده باشه از نظر روحی بهتره دیرتر باشه. چون تازه از دو سال اون بحثی که از مدفوعشون بدشون میاد و بعد ممکنه نگه دارن و یبوست و این دردسرها شروع می‌شه. اصلا یکی از مهم‌ترین تشخیص‌های یبوست توی اطفال سایکولوژیک هستش و ریشه روانی داره. خیلی هم شایعه.

آستیاژ:

پرنیا حدود ۴ ماهی میشه پوشکش شب‌ها خشکه. این رو وقتی متوجه شدم که بخاطر سوختگی جای پوشکش چند شب رو باز گذاشتم تا کاملا خوب بشه ولی خب خودم تصمیم گرفتم بذارم تابستون. اون موقع چون خیلی خوب حرف نمی‌ز‌د و مدفوعش رو هم نمی‌گفت.

سانتیا:

منم امتحانی لگن صبا رو بردم دستشویی گذاشتم. فعلا استقبال خوب بوده هنوز پوشکه ولی خشکه. اکثرا میگه، نگه هم عصبانی نمی‌شم و دعواش نمی‌کنم. به نظرم برای از پوشک گرفتن بعد آمادگی بچه‌ها، آمادگی ما مامان‌ها هم مهمه. حوصله و صبر زیادی می‌خواد تا از کوره درنریم و عصبانی نشیم به بچه استرس بدیم.

اما صبا فقط یک هفته‌ خیلی خوب همکاری می‌کرد. پوشک پاش بود هر وقتم ادرار داشت می‌گفت، می‌رفت می‌نشست رو صندلیش. پوشکاش از صبح تا شب یه بار عوض می‌شد اونم برا مدفوع که نمی‌گفت. ولی امروز از صبح اصلا تمایلی به لگنش نداشت و ادرار همش تو پوشک بود و این یعنی استوپ! راستی اون علایمی هم که آستی جون زحمتش رو کشید صبا اکثرشو داره.

عکس: مریم     

آرزو:

دکتر آراد هم گفت اگه خودش می‌خواد و نمیذاره پوشکش کنی، اصلا دیگه پوشکش نکن! گفت بیرون وخونه هم نداره این قضیه. آراد به محض ادرار، سریع می‌گفت. فرق ادرار و مدفوع رومی‌دونست خودش. بعد هم مثلا اگه می‌گفتم وایسا الان میا‌م، صبرمی‌کرد. الان هم همینه کاملا کنترل داره رو این قضیه، مایعات زیاد می‌خوره وهر دو ساعت یا بیشتر دستشویی می‌ره. الان یک ماهی می‌شه که توخواب ظهرش اگه لازم داشته باشه بیدارمی‌شه ومی‌گه.

آراد ۱۹ ماهش بود از پوشک گرفته شد. البته خودش خواست و واقعا همکاری کرد. من قصدم بعد ۲ سال بود. فقط چیزی که بود آراد فوق العاده خوابش سبکه و به صدا حساس. دکترش گفت امتحان کن تو شب اگه دیدی خوابش بهم می‌ریزه واسه بردن دستشویی وکلافه می‌شه بهش استرس نده، اصلا! یا چند ماه شب‌ها پوشکش کن تا آمادگی داشته باشه. تواین مدت هم مثلا هر ماه یک شب امتحان کن. اگه دیدی اوکی نیست، بذارچند وقت بعد.

 

مرجان:

خب دیگه آراد دیگه الان کامل براش جا افتاده. پسر من هنوز آمادگی چندانی نداره به نظرم.

 

پگاه:

حالا باران قبلا مدفوع می‌کرد، می‌گفت. یکی دو روز امتحانی بازش گذاشتم. اولا که اصلا نگفت و هر نیم ساعت یک بار که بردم نکرد دوما همون مدفوع رو هم که می‌گفت دیگه نمیگه.

بهار:

پگاه پس به نظر من، با این تفاسیر باران هم آمادگی نداره.

 

پریسا:

الان دو روز که آراد رو پوشک نکردم و جاش شورت پوشوندم. دیروز از ساعت ۱۲ تا ۷ یا ۸ بود ۱۳ بار ادرار کرد هر نیم ساعت ادرار می‌کرد تو دستشویی هم نمیومد همش رو فرش می‌ریخت.

آخرش همه شورت‌هاش خیس شد و مجبور شدم پوشکش کنم از ۸ تا ۱۲ که می‌خواستم پوشکش رو عوض کنم فکر کنم یک بار بیشتر ادرار نکرد. چون پوشکش یه کم خیس بود.

اون وقت‌ها که شورت آموزشی می‌پوشیدم ۴ تا ۵ ساعت خشک میموند نمی‌دونم چرا دیروز این طوری شد! البته همش وقتی ادرار می‌کرد همون لحظه اعلام می‌کرد.

آستیاژ:

پریسا به نظرم یه مدت دست نگه دار. من فکر می‌کنم اینکه می‌گی، خیلی زیاده. من تا حالا زیاد شده پرنیا رو باز بذارم ولی هیچوقت اینجوری نبوده که هر نیم ساعت ادرار کنه.

به خاطراینکه هر وقت می‌خواست دندون در بیاره پاش سوخته! در نتیجه هم بلده خودشو کنترل کنه و هم بگه مامان دستشویی. مثلا بهش بگم صبر کن تا بیام قشنگ صبر می‌کنه و خودشو نگه می‌داره ولی مدفوع رو نمی‌گه.

فقط یکی دو روزه می‌بینم مدفوع کنه تو پوشکش می‌گه بنظر من یک بار می‌تونه اتفاقی باشه که شورتشو خیس کرده ولی اینکه حاضر نیست بیاد و همکاری کنه و نمی‌گه یعنی دلش نمی‌خواد و فرصتش نشد.

سارا:

آستی جان اینطور که تو میگی پرنیا کاملا آماده است. چرا معطل کردی این مدت پس؟ چون از اون طرف، در شرایطی که بچه تا این حد آماده‌ هست و بخصوص اینکه سنش هم سن مناسبیه، زیاد نباید معطل کرد. چون باز براش عادی می‌شه.

 

بیست و هفت ماهگی بچه‌ها:

دهکده:

نفس از وقتی به دنیا اومده بود، شب تا صبح پوشکش خشک بود الان هم حدود شش ماهه که پوشک نمی‌شه. اصلا یک قطره هم رختخوابش رو خیس نکرده. بارها فقط ساعت ۴ یا ۵ بیدارمون کرده تند تند می‌گفت می‌خوام برم دستشویی. الان هم وقتی نمی‌خواد بخوابه هی می‌گه می‌خوام برم دستشویی.

سارا:

وضعیت بچه‌ها، شرایط خانواده‌ها و حتی توصیه‌های پزشک‌ها و روان‌شناسان حوزه کودک (بخصوص در دوره‌های مختلف و در جوامع مختلف) با هم متفاوته؛ مثلا تو نسل ما تقریبا اکثر خانواده‌ها یا شاید بگیم همه بچه‌ها رو زیر دو سال از پوشک می‌گرفتن. به همین خاطر مثلا ممکنه برای مامان‌های ما عجیب باشه حرف از ۲۷ ماهگی یا حتی سه سالگی زدن برای از پوشک گرفتن بچه‌ها.

در عین حال حتی مکاتب روان‌شناسی هم تو این زمینه متفاوته. اولا که مثلا قدیم‌تر اصلا این بحث مطرح نبوده که این همه صبر کنید و خب اکثر بچه‌هایی که از پوشک گرفته می‌شدن هم ظاهرا هیچ مشکلی نداشتن!

اما الان حرف‌ها بیشتر روی اینه که حداقل تا دو سال صبر کنید و چه بسا تا سه سال. بعضی از جاهای دنیا بچه‌ها رو تا چهار سالگی از پوشک نمی‌گیرن!

الان ایران هم بیشتر توصیه پزشک‌ها بعد از دو سال و گاهی بعد از ۲۷ ماهگیه. حالا بر حسب توان بچه‌ها، تو فرانسه هم همینه.

اما باز تو فرانسه من می‌بینم یک مکتبی هست که می‌گه همه چی طبیعی و به انتخاب و اختیار بچه! تو این مکتب می‌گن بچه‌ها خودشون به ما اعلام می‌کنن که کی دیگه پوشک نمی‌خوان (مثل همین چیزی که دقیقا تو در مورد نفس می‌گی). کسانی که این مکتب رو دنبال می‌کنن تو روان‌شناسی کودک معمولا همون کسانی هستن که می‌گن شیردهی بچه تا زمانی که خودش خواست. حالا می‌خواد ۶ ماهگی باشه می‌خواد ۵ سالگی. کسانی که بیشتر سیستم تختخواب خانوادگی دارن و می‌گن بچه‌ها خودشون به موقعش مستقل می‌شن و خیلی چیزهای دیگه...

اما در کل می‌خوام بگم که اینطوری نیست که یک قانون خیلی کلی وجود داشته باشه و واقعا به نظر میاد هیچ کس دقیقا نمی‌دونه چه زمانی باید بچه‌ها رو از پوشک گرفت (مثل سوالی که چه زمانی باید بچه‌ها رو از شیر گرفت).

اما فعلا بیشتر توصیه‌ها اینه که ریسک نکنیم. بخصوص بخاطر عدم اطمینان از آمادگی روحی بچه‌ها و حداقل تا دو سال صبر کنیم، حالا ممکنه چند سال دیگه باز این نظریه هم تغییر کنه!

ثمین:

در مورد از پوشک گرفتن من هم سه روز امتحان کردم ماهان همکاری نمی‌کنه، احساس می‌کنم هنوز آماده نیست. یک جورایی شاید تقصیر خودم باشه. چون تا حالا خیلی خیلی کم درباره دستشویی رفتن و این چیزها باهاش حرف زدم، مامانم همیشه می‌گفت حداقل صبح که بیدار می‌شه، ببرش توی حمام تا ادرار کنه ولی من می‌گفتم نه هنوز زوده واسه همین الان اول اول راه هستیم.

بهار:

ثمین جان ما هم همین بودیم. اصلا سوژه دستشویی رو نداشتیم تا همین اواخر. من هم وقتی می‌خواستم شروع کنم احساس می‌کردم کارم سخت می‌شه اینطوری و خیلی فرق داره با بچه‌ای که از اول عادت کرده. ولی واقعا خیلی فرقی نکرد. وقتی آمادگی نداشت، نداشت! وقتی هم شروع به همکاری کرد واقعا سریع شد.

فائزه:

ثمین جان همین الان هم روزی چند ساعت باز بذار یا اینکه پوشکشو باز کن ببر دستشویی. واسه چند بار تو روزهم شده تا آشنا بشه. هانا از پوشک خوشش نمی‌ا‌ومد من هم یک ماه با پوشک می‌بردمش دستشویی و دوباره می‌بستمش. الان که ۲ ماه کامل شده بازم بعضی اوقات نمی‌گه. تصمیم گرفتم منتظر نباشم اون بگه خودم هر ۲_۳ ساعت می‌برمش توالت یا یادآوری می‌کنم.

پینگو:

یعنی ما نباید بپرسیم از بچه بعد از یه جاهایی دیگه؟ خودش می‌گه؟ یا ما باید کار بکنیم که خودش بگه؟ منظورم اینه که چطوری باید یاد بگیره خودش بگه، در صورتی که اوایل ما باید مدام ازش بپرسیم؟ من هفته دیگه می‌خوام شروع کنم ولی مطمئن نیستم آمادگی داشته باشه.

شب‌ها تا صبح که کلی پوشکش رو خیس می‌کنه. برای همین فعلا شب‌ها رو نمی‌گیرم. روزها هم بعد مدفوع بعضی وقتا میا‌د اعلام می‌کنه و دفعات مدفوعش هم زیاده. فکر کنم راه سختی رو در پیش دارم.

عکس: نفس

لی لی :

پینگو جون اوایلش باید هی ببریش خودش اگه امادگیش رو داشته باشه، خیلی زود بهت می‌گه. ماهان هم شب تا صبح خیس بود همیشه ولی بعد از پوشک گرفتن اون هم خشک شد                          .

چند روز اول شاید ادرار کنه، بعد بگه یا مدفوع کنه، بعد بگه ولی بعد از چندروز درست می‌شه و قبلش می‌گه. ولی شورت اموزشی و این‌ها رو کلا تعطیل کن. شورت معمولی بپوشونش.

البته بچه‌ها با هم فرق دارن ممکنه پسرت دیرتر ادرار شبش قطع بشه. تو شب پوشکش کن که جاش خیس نشه. به نظر من این خیس شدن شب برا روحیه بچه بده. من بیرون می‌رفتم یا شب پوشک می‌کردم، ولی مثلا مهمونی بودم، می‌بردم دستشویی بعد دوباره برای احتیاط می‌بستم. صبح هم تا بیدارمی‌شد سریع دستشویی می‌بردم.من هم فکر می‌کردم سخته ولی اگه با بچه راه بیای می‌فهمه و خیلی راحته... اولش یکم دفعات دستشویی رفتنشون زیاده.

بانو:

در مورد پوشک گرفتن یک بار فکر کنم دو ماه پیش بود که یک روز پاش سوخته بود پوشکش رو درآوردم. حاضر نشد بره دستشویی. من هم دیگه بی‌خیال شدم. هنوز زوده به نظرم. قبلا یادتونه می‌گفتم علی تا صبح خشکه و ادرار نمی‌کنه ولی الان مدتیه که صبح‌ها پوشکش خیسه خیسه!

مرجان:

 به نظر من خشک بودن پوشک شب خیلی معیار نیست. چه بسا بچه‌هایی که شب تا صبح ادرار نمی‌کنن از خیلی قبل یا بچه‌هایی که پوشک روزشون برداشته می‌شه تا چند ماه بعد باز پوشک شب و خواب ظهر رو دارن یا بچه‌هایی که یکهو بلافاصله با مهارت کنترل ادرار شب هم خشک می‌مونند.